In 2021 zal de Autoriteit Consument en Markt (ACM) opnieuw extra aandacht besteden aan de drie hoofdpunten van haar agenda: de gevolgen van de coronapandemie, de transitie naar (meer) duurzame energie en de digitalisering van de economie. Zo investeert de ACM in meer toezicht op algoritmes en is zij bezig met een proef om deze te kunnen controleren.
Daarnaast moeten bedrijven die online producten verkopen aan consumenten duidelijke informatie blijven geven over hun producten en eventuele aanbevelingen daarvan. Op het gebied van openbaar vervoer wordt een marktstudie afgerond naar een app die het mogelijk maakt reizen van deur tot deur te plannen en de ACM monitort de ingrijpende gevolgen van corona op de OV-sector. Verder richt de ACM zich in 2021 op excessieve medicijnprijzen en prijzen van landbouwproducten. Zij hoopt dit jaar ook een kartelonderzoek af te ronden naar een inkoopkartel in de landbouwsector en een op het gebied van herbruikbare afvalstoffen. Daarnaast geeft ACM te kennen dit jaar onderzoeken af te ronden in de consumentenelektronica en woninginrichting. Hier wordt mogelijk oneigenlijke druk onderzocht van de leveranciers op prijzen die winkeliers hanteren.
Corona: veranderende dynamiek in de Nederlandse economie
De coronapandemie heeft een onmiskenbare verandering tot gevolg gehad van vele sectoren in de Nederlandse economie. Sommige sectoren zijn gekrompen, maar andere sectoren maken een groei door, zoals webwinkels en supermarkten. De wetten waarop de ACM toezicht houdt, bieden de mogelijkheid mee te helpen aan het oplossen van coronaproblemen. De zorgsector mag bijvoorbeeld vergaand samenwerken in de bestrijding van de coronapandemie. Daarnaast besteedt de ACM in 2021 opnieuw aandacht aan kwetsbare consumenten die door corona worden geraakt. Voor deze groep komt er extra voorlichting waarin zij op hun rechten worden gewezen. Daarnaast wordt onderzocht wat de gevolgen zijn van corona voor fysieke winkels. Verwacht wordt dat het toegenomen online winkelen deels permanent zal zijn. Dit kan ertoe leiden dat steeds meer winkels moeten sluiten en winkelstraten- en centra steeds leger worden. Hierdoor zal de aantrekkelijkheid van winkelgebieden afnemen. De ACM onderzoekt of zij een bijdrage kan leveren aan het oplossen van dit probleem. Daarnaast heeft het openbaar vervoer flinke klappen opgelopen door corona. De ACM zal daarom het herstel van deze sector volgen en specifiek aandacht besteden aan het gelijke speelveld voor personen- en goederenvervoer per spoor. Ook zal zij een vernieuwde monitor openbaar vervoer uitbrengen met oog voor duurzaamheid.
Energietransitie & betaalbaarheid
Nederland heeft zich gecommitteerd om in 2050 koolstofdioxideneutraal te zijn. Nederland zet daarom in op de transitie naar duurzame energie, zoals waterstof. De ACM wil daaraan een bijdrage leveren door meer samenwerkingsinitiatieven toe te staan op basis van de conceptleidraad duurzaamheidsafspraken. Begin 2021 publiceert de ACM hiervan een nieuw concept. Verder wil de ACM netbeheerders de ruimte geven om te experimenteren met brandstoffen die gunstig zijn voor de energietransitie, zoals waterstof. Voorzien wordt dat de energietransitie ook extra kosten met zich meebrengt, waardoor de betaalbaarheid van energie mogelijk wordt verminderd. Behalve duurzaamheid is betaalbaarheid een van de grote consumentenbelangen. Daarom gaat de ACM onderzoek doen naar de betaalbaarheid van energie, ook op de lange termijn.
Digitale economie
De digitale economie brengt vele voordelen met zich mee, zoals het gemakkelijk vergelijken en bestellen van producten en diensten. De ACM maakt zich daarom hard voor een snel en betaalbaar internet. Deze digitalisering heeft soms ook een keerzijde: soms maken bedrijven gebruik van misleidende verkooptactieken om hun producten en/of diensten online te verkopen. De ACM zal hier net als vorig jaar zeer actief op handhaven en heeft al een leidraad opgesteld, zie hierover ook onze eerdere blog over consumentenrechtelijke compliance. Daarnaast wordt het toezicht op algoritmes opgevoerd en een proef uitgevoerd met de controle van de werking van deze algoritmes. Bedrijven die (online) producten aanbieden aan consumenten moeten hierover duidelijke en zichtbare informatie geven, evenals met betrekking tot de online uitingen daarvan. De ACM wil platforms die reizen van deur tot deur mogelijk maken, Mobility as a service (‘MaaS’), de ruimte geven om zich te ontwikkelen. Deze platforms kunnen de duurzaamheid bevorderen door het gebruik van openbaar vervoer en deelfietsen te vergroten en de afhankelijkheid van eigen auto’s te verminderen. Daarnaast is de ACM vorige maand een onderzoek gestart naar de toegang tot betaalapps op smartphones en wordt een ander onderzoek, naar de (toegangs) voorwaarden voor een grote appstore, dit jaar afgerond. Ten slotte zal in dit jaar een marktonderzoek naar ICT-systemen in de zorg worden gepubliceerd.
Overige aandachtsgebieden van de ACM
Behalve de drie hoofdthema’s van de ACM agenda, richt de ACM zich dit jaar ook op excessieve prijzen van geneesmiddelen; dit kan een indicatie zijn van misbruik van een machtspositie. Tevens komt er een vervolgonderzoek naar de prijzen van landbouwproducten in de zogeheten “agro-nutri” monitor. Ook worden er mogelijk twee onderzoeken afgerond naar inkoopkartels in de landbouwsector en op het gebied van herbruikbare afvalstoffen. Daarnaast kijkt de ACM of sommige leveranciers van consumentenelektronica en woninginrichting oneigenlijke druk hebben uitgeoefend op winkeliers om hun prijzen te verhogen; als dit zo is hebben de winkeliers hun prijzen niet zelfstandig kunnen vaststellen, hetgeen de concurrentie tussen winkeliers zou kunnen belemmeren.
Conclusie en tips aan ondernemingen
De ACM zal dit jaar actief gaan handhaven op het gebruik en de werking van algoritmes die door bedrijven worden gehanteerd. De ACM heeft misleidende claims van bedrijven die aan consumenten verkopen in het vizier. Het is daarom aan te bevelen om de Leidraad misleiding online consument ter harte te nemen en uw bedrijfsvoering daarop eventueel aan te passen. Waakzaamheid is verder geboden voor verticale afspraken en (ongeoorloofde) prijsdruk op winkeliers door leveranciers. Daarnaast worden het openbaar vervoer en het herstel daarvan nauwgezet gevolgd door de ACM in de monitor openbaar vervoer. Wilt u meer weten of heeft u advies nodig over een van bovenstaande onderwerpen? Neemt u dan contact met ons op.